มังงะกองเต็มห้องนอน

“น้ำใจน้องพี่สีชมพู” - ถอดบทเพลงประจำมหาวิทยาลัย มีอะไรซ่อนอยู่

บ้าน วัด โรงเรียน
หลายคนคงเคยได้ยินคำเหล่านี้กันมาบ่อยครั้ง เพราะเมื่อมีการตั้งบ้านเรือน มีผู้คนจำนวนมากอยู่อาศัย จนกลายเป็นชุมชน ก็จำเป็นจะต้องมีสถานศึกษาและสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ เมื่ออย่างใดอย่างหนึ่งหายไป ชุมชนนั้นย่อมเป็นชุมชนที่ไม่สมบูรณ์ แม้แต่บริเวณรอบจุฬาลงกรณ์ที่เต็มไปด้วยย่านการค้าและคอนโดมากมาย ก็ยังมีชุมชนที่เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์อย่าง &ldquo;ชุมชนวัดดวงแข&rdquo;&nbsp;
แต่น่าเสียดายที่ชุมชนนี้กำลังจะหายไป&hellip;
&nbsp;
ชุมชนวัดดวงแข ห่างจากรั้วจุฬาฯ เพียง 1 กิโลเมตร แต่หลายคนไม่เคยรู้เลยว่า นอกจากวัดปทุมวนารามและวัดหัวลำโพงนั้น ยังมีวัดดวงแขเป็นหนึ่งในชุมชนรอบรั้วมหาวิทยาลัยของเรา อ่านกันมาถึงตรงนี้แล้ว คุณผู้อ่านหลายท่านอาจไม่คุ้นชื่อวัดดวงแข และสงสัยว่าชุมชนวัดดวงแขอยู่ส่วนไหนของบริเวณรอบจุฬาฯ แต่ถ้ากล่าวว่า ชุมชนวัดดวงแขอยู่แถวซอยข้างร้านเจ๊โอวฯ ไปทางหัวลำโพง หลายคนก็อาจจะพอคุ้นขึ้นมาบ้าง และพอจะจินตนาการภาพออกว่าบริเวณนั้นจะมีตึกแถวตั้งอยู่ตามตรอกซอกซอยเล็ก ๆ เมื่อเดินไปอีกสักหน่อย จะมองเห็นโรงเรียนศีตบุตรบำรุงซึ่งเป็นโรงเรียนสามภาษา ทำให้คุณผู้อ่านอาจพอคุ้นตากับป้ายภาษาจีนบริเวณโรงเรียน และหากจะมองลึกลงไปถึงอาชีพของคนในชุมชน ก็คงหนีไม่พ้นอาชีพที่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยของเราและสถานีรถไฟหัวลำโพง อาทิ วินมอเตอร์ไซค์&nbsp; พนักงานการรถไฟ หรือ พนักงานโรงแรม&nbsp;
เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา สำนักงานเขตปทุมวันพยายามเวนคืนที่ดินในชุมชนวัดดวงแขจำนวนหนึ่ง โดยอ้างว่าทับที่สาธารณะ ทับทางระบายน้ำซึ่งอดีตเป็นคลองมาก่อน จึงมีมติให้ชาวบ้านย้ายออกภายใน 15 วัน และยังมีการขู่ว่าหากไม่ย้ายออกจะมีความผิดตามกฎหมาย ซึ่งเป็นเวลาอันน้อยนิดสำหรับชาวบ้านซึ่งอาศัยอยู่บริเวณนี้มาครึ่งค่อนชีวิต แม้จะมีการเสนอที่อยู่ใหม่ให้ แต่อาชีพ โรงเรียน วัดดวงแข และความผูกพันที่มีต่อชุมชนนี้ไม่สามารถย้ายตามไปด้วยได้ แล้วใครเล่าจะอยากย้ายไป&nbsp;
&nbsp;
การหาประวัติศาสตร์ของชุมชนจึงเป็นทางเดียวที่ชาวบ้านจะสามารถบอกผู้มีอำนาจได้ว่าพวกเขามีความชอบธรรมอยู่ใน &ldquo;ชุมชนวัดดวงแข&rdquo; อย่างถูกต้อง และพวกเขาควรได้อยู่ในชุมชนแห่งนี้ต่อไป สุดท้าย การศึกษาประวัติศาสตร์ก็บอกได้ว่า ชุมชนนี้มีมาก่อนจะมีการแบ่งเขตเสียอีก
ในสมัยรัชกาลที่ 3 มีการขุดคลองนางหงส์เชื่อมระหว่างคลองผดุงกรุงเกษมและคลองแสนแสบ จากบันทึกจดหมายของหลวงอุดมสมบัติ พระยาราชบังสัน (ฉิม) มีการเรียกคลองแสนแสบช่วงหนึ่งว่าคลองนางหงส์ จากการขุดคลองนี้เองทำให้ต้องมีการเกณฑ์กำลังพลเข้ามาทำงาน จะเห็นได้จากการตั้งชุมชนริมคลองที่มีเชื้อสายมอญ เขมร และมลายู หลายครั้งเวลาเรานั่งเรือผ่านในตอนเย็น ๆ ก็จะได้ยินเสียงละหมาดเป็นประจำในบริเวณริมคลอง ชุมชนวัดดวงแขแห่งนี้ก็เช่นกัน หลังจากมีการเกณฑ์กำลังพลเพื่อขุดคลองแล้วแรงงานที่ถูกเกณฑ์มาขุดคลองบางส่วนก็ตั้งบ้านเรือนในบริเวณชุมชนวัดดวงแข ทำให้มีการขยายเมืองในบริเวณสองฝั่งคลอง โดยพบหลักฐานเป็นสถาปัตยกรรมของวัดดวงแขในบริเวณวัดอุโบสถ ซึ่งปรากฏเป็นภาพวาดฝาผนัง สามารถระบุได้ว่าเป็นศิลปะในสมัยรัตนโกสินตอนต้น นอกจากนี้ยังมีภาพเก่าที่แสดงให้เห็นถึงการมีอยู่ของชุมชนเมืองที่ขยายตัวออกไปเรื่อย ๆ&nbsp;
ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการถมคลองเพื่อสร้างทางรถไฟ หลังจากนั้นคนในชุมชนก็ทำอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการรถไฟมาตลอดศตวรรษที่ผ่านมา จากการที่ผู้เขียนลงพื้นที่ในชุมชนพบว่า มีชาวบ้านจำนวนมากที่อาศัยอยู่บริเวณนี้เป็นระยะเวลากว่า 50 ปี เช่น คุณวิรัชน์ มาดหมาย หนึ่งในชาวบ้านที่อาศัยอยู่ ณ ที่แห่งนี้เป็นระยะเวลามากกว่า 50 ปีแล้ว เนื่องจากคุณพ่อของคุณวิรัชทำหน้าที่เป็นพนักงานรักษาความปลอดภัยที่สถานีรถไฟ ทำให้ในรุ่นพ่อและแม่มีความจำเป็นจะต้องย้ายเข้ามาอยู่ในบ้านพักการรถไฟ หลังจากนั้นมีการย้ายเข้ามาอาศัยอยู่ในแฟลต ต่อมามีการขยับขยายเป็นบ้านไม้ และในปัจจุบันอาศัยอยู่ในบ้านไม้ผสมยิปซัม ซึ่งถือว่าอยู่ในบริเวณชุมชนวัดดวงแขเดิมทั้งสิ้น นอกจากนี้ยังมี ป้าหลอด โยทา ผู้อาศัยอยู่ในชุมชนวัดดวงแขเป็นระยะเวลากว่า 45 ปี ซึ่งได้ให้ข้อมูลว่า ตั้งแต่เข้ามากรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2520 ก็พบว่ามีชุมชนตั้งอยู่ก่อนแล้ว เนื่องจากแฟลตที่ทางการสร้างให้เจ้าหน้าที่การรถไฟไม่เพียงพอ หากคนในครอบครัวที่ทำงานเกี่ยวข้องกับการรถไฟเกษียณหรือเสียชีวิตก็มีความจำเป็นจะต้องย้ายกลับมาอยู่ที่บ้านเดิมในบริเวณชุมชนวัดดวงแข สามีของป้าหลอดเล่าว่า แต่เดิมบริเวณนี้เป็นคลองที่เรือสัญจรได้ แต่เมื่อมีการสร้างสถานีรถไฟ ทำให้คลองตื้นเขินและถูกตัดขาด ผู้คนหลั่งไหลเข้ามาทำงานในสถานีรถไฟ หลังจากการก่อสร้างสถานีรถไฟหัวลำโพงแล้วเสร็จ ทำให้บริเวณโดยรอบมีการสร้างบ้านเรือนจนเกิดเป็นชุมชน ทั้งหมดเป็นข้อมูลที่ตรงกันจากชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในบริเวณนี้มามากกว่า 50 ปี จึงเป็นไปไม่ได้เลยที่ชุมชนจะถูกตั้งอยู่บนทางระบายน้ำ เนื่องจากคลองถูกถมไปมากกว่า 100 ปี
นอกจากนี้ หากเราเข้าไปในชุมชนจะเห็นบ้านหลังหนึ่งที่มีขนาดใหญ่กว่าบ้านหลังอื่น มีใต้ถุนบ้านยกสูง และมีบริเวณสวน ซึ่งแสดงถึงสถานะทางสังคมของเจ้าจากลาว เนื่องจากในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้มีการมอบบ้านหลังหนึ่งให้เป็นของเจ้าผู้ครองนครจำปาสัก (เจ้าศักดิ์ประเสริฐ ณ จำปาสัก) ซึ่งมีการสันนิษฐานในภายหลังว่า มอบให้เพื่อเป็นที่หลบภัยทางการเมือง แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของประวัติศาสตร์ที่มีในชุมชนวัดดวงแข และในสมัยรัชกาลที่ 8 ยังมีหลักฐานการเข้ามาในชุมชนของทหารญี่ปุ่นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 จากหลักฐานทั้งหมดทำให้ทางสำนักงานเขตต้องชะลอการเวนคืนที่ดินออกไป
ปัจจุบันคนในชุมชนพยายามอย่างยิ่งที่จะทำให้ชุมชนแห่งนี้น่าอยู่ขึ้น และเป็นที่ปลอดภัยสำหรับทุกคน แต่ภาครัฐที่ควรให้การช่วยเหลือกลับเมินเฉยและเลือกที่จะกล่าวหาคนในชุมชนว่า ที่ดินที่พวกเขากำลังอยู่อาศัยได้มาอย่างผิดกฎหมาย ทั้งที่มีการรับมอบอย่างถูกต้อง&nbsp;
&nbsp;
นี่จึงเป็นอีกครั้งที่ผู้มีอำนาจไม่ได้มองชุมชนว่าเป็นชุมชน มีความผูกพันและมีจิตวิญญาณของผู้คนอยู่ในนั้น แต่กลับมองเป็นที่อำนวยความสะดวกของตนเอง หรือที่ที่สามารถหากำไรได้ หากไม่มีหน่วยงานจากภาคเอกชนเข้ามาให้การช่วยเหลือ เราไม่มีทางรู้ได้เลยว่า &ldquo;ชุมชนวัดดวงแข&rdquo; จะเลือนหายไปมากขนาดไหน แต่ถ้าหากชุมชนนี้หายไป ก็อาจจะไม่ได้อยู่ในความรับรู้ของชาวจุฬาฯ สิ่งนี้จึงน่าตั้งคำถามว่า เหตุใดชุมชนรอบจุฬาฯ หลายชุมชนจึงถูกทำให้ลืมและไม่ถูกพูดถึง ทั้งที่อยู่ห่างไปไม่เกิน 1 กิโลเมตรเสียด้วยซ้ำ
&nbsp;
แหล่งอ้างอิง&nbsp;
บ้านไชโย (บ้านเจ้าศักดิ์ประเสริฐ ณ จำปาสัก-เจ้าจากลาว) [ออนไลน์], 2023. แหล่งที่มา <a href="https://hlpvirtualtour.com/baan-chaiyo/">https://hlpvirtualtour.com/baan-chaiyo/</a>
มุสลิมไทยโพสต์, มุสลิมกับคลองแสนแสบ ทำไมถึงเรียกคลองแสนแสบ [ออนไลน์], มปป. แหล่งที่มา
<a href="https://news.muslimthaipost.com/news/32482">https://news.muslimthaipost.com/news/32482</a>
สัมภาษณ์ หลอด โยธา, ชาวบ้านชุมชนวัดดวงแข, 31 กรกฎาคม 2565.
สัมภาษณ์ วิรัชน์ มาดหมาย, ชาวบ้านชุมชนวัดดวงแข, 31 กรกฎาคม 2565.

วัดดวงแข ชุมชนรอบจุฬาฯ ที่ถูกลืม

คนธรรมดาที่กำลังค้นหาความพิเศษในตัวเอง

ศิลปะ อำนาจ และการเปลี่ยนแปลง: บทสัมภาษณ์ผู้ลงสมัครประธานศิลปะและวัฒนธรรม “ณัฏฐนิชา ช่วยคุ้ม”

ชอบภาษา ชอบหนังสือ ชอบเธอ

คุยกับ ‘หยิน-จัยวาสน์’: ผู้สมัครอุปนายกคนที่ 1 อบจ. : ความหวัง และสิ่งที่อยากให้เกิดขึ้นจริงในรั้วจุฬาฯ

ร่วมกัน “เปลี่ยนแปลง” และ “พัฒนา” เพื่อจุฬาฯ ที่ดีกว่าไปพร้อมกับ “พ้อย พลอยวรินทร์” ผู้สมัครฝ่ายพัฒนาสังคมและบำเพ็ญประโยชน์ อบจ.

ชวนคุยกับ 'แรปเตอร์' ผู้สมัครนายกสโมสรนิสิตฯ : เควียร์หนึ่งคนกับอบจ. เพื่อคนทุกคนที่หลากหลาย

ชวนคุยกับ ‘หมิว ธนธรณ์’ ผู้สมัครอุปนายกคนที่ 2 ว่าด้วยเรื่องจุฬาฯ ชุมชน เมือง และความเปลี่ยนแปลงทั้งหลายที่จะเกิดขึ้น

ซังกุงสูงสุดแห่งสวนไม้ดอกฤดูหนาว ; forget me not

“น้ำใจน้องพี่สีชมพู” - ถอดบทเพลงประจำมหาวิทยาลัย มีอะไรซ่อนอยู่

วัดดวงแข ชุมชนรอบจุฬาฯ ที่ถูกลืม

ศิลปะ อำนาจ และการเปลี่ยนแปลง: บทสัมภาษณ์ผู้ลงสมัครประธานศิลปะและวัฒนธรรม “ณัฏฐนิ...

คุยกับ ‘หยิน-จัยวาสน์’: ผู้สมัครอุปนายกคนที่ 1 อบจ. : ความหวัง และสิ่งที่อยากให้เ...

ร่วมกัน “เปลี่ยนแปลง” และ “พัฒนา” เพื่อจุฬาฯ ที่ดีกว่าไปพร้อมกับ “พ้อย พลอยวรินทร...

ชวนคุยกับ 'แรปเตอร์' ผู้สมัครนายกสโมสรนิสิตฯ : เควียร์หนึ่งคนกับอบจ. เพื่อคนทุกคน...

ชวนคุยกับ ‘หมิว ธนธรณ์’ ผู้สมัครอุปนายกคนที่ 2 ว่าด้วยเรื่องจุฬาฯ ชุมชน เมือง และ...

"เพราะกีฬาก็สำคัญ”: ส่องความสัมพันธ์ของกีฬากับนิสิตจุฬาฯ ผ่านทัศนะผู้สมัครตำแหน่ง...

วิชาการนั้นสำคัญไฉน: เพราะฝ่ายวิชาการคือส่วนสำคัญในการเปลี่ยนปรับขยับสังคม กับบทส...

นิสิตสามารถร่วม “คิดโครง” และร่วมตรวจสอบความ “โปร่งใส” นโยบายใหม่จาก “แพร แพรภคภร...

คุยกับ 'แอ๊นท์ รชยา เพิ่มสินทวี' ถอดรื้อนิยามนิสิตสัมพันธ์ให้เป็นไปเพื่อนิสิตอย่า...

เรื่องเงินเรื่องใหญ่ ควรใส่ใจ โปร่งใส และตรวจสอบได้: สัมภาษณ์ผู้สมัครเหรัญญิก อบจ...

ชั้น 2 อาคารจุลจักรพงษ์ 254 ถนนพญาไท แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330

พัฒนาโดย ฝ่ายพัฒนาระบบสารสนเทศ องค์การบริหารสโมสรนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย